Παλαιότερα, επικρατούσε η αντίληψη ότι η οικογένεια είναι υπεύθυνη για την διαπαιδαγώγηση των παιδιών στον κοινωνικό και ηθικό τομέα, ενώ το σχολείο υπεύθυνο για την παροχή ακαδημαϊκών εφοδίων. Μάλιστα, η συμμετοχή των γονέων στην εκπαιδευτική διαδικασία ή στο σχολικό πλαίσιο θεωρούταν ως διεισδυτική στη δουλειά των εκπαιδευτικών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλές φορές να υπάρχει ακόμη και μια αντιπαλότητα μεταξύ της οικογένειας και του σχολείου, ειδικά σε περιπτώσεις όπου κάποιο παιδί αντιμετώπιζε δυσκολίες στο μαθησιακό ή συμπεριφορικό τομέα. Τότε, η κάθε πλευρά κατηγορούσε την άλλη για όποιο πρόβλημα εμφανιζόταν και αυτό είχε δυσάρεστες συνέπειες για την ανάπτυξη των παιδιών, τα οποία βρίσκονταν διχασμένα ανάμεσα στα δύο σημαντικότερα συστήματα της καθημερινότητάς τους.
Με την πάροδο των χρόνων και τις αλλαγές που επήλθαν τόσο στο εκπαιδευτικό σύστημα όσο και στη δομή και λειτουργία της οικογένειας, έχει διαμορφωθεί μια διαφορετική σύγχρονη αντίληψη για τη σχέση μεταξύ σχολείου και οικογένειας. Σήμερα, αυτή η σχέση αντιμετωπίζεται ιδανικά ως μια συνεργασία στην οποία γονείς και εκπαιδευτικοί αποτελούν ενεργούς και ισότιμους συνεργάτες που μοιράζονται την ευθύνη για τη μάθηση και την πρόοδο όλων των παιδιών. Έτσι, θεωρείται πλέον εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχει αλληλεπίδραση και αμοιβαιότητα μεταξύ σχολείου και οικογένειας με κοινό στόχο την ανάπτυξη των παιδιών.
Ιδιαίτερα στο νηπιαγωγείο, φαίνεται να υπάρχει πολύ πρόσφορο έδαφος για την έναρξη μιας τέτοιας συνεργασίας. Οι γονείς μπορούν να επικοινωνούν καθημερινά με τους εκπαιδευτικούς μέσα από τετράδιο/φάκελο επικοινωνίας, καθώς και να πραγματοποιούν συναντήσεις για την ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις εκπαιδευτικές ανάγκες του κάθε παιδιού εξατομικευμένα. Ακόμη σημαντικότερο είναι οι γονείς να ενημερώνονται από τους εκπαιδευτικούς σχετικά με ποιους τρόπους μπορούν να ενισχύσουν στο σπίτι αυτά που μαθαίνει το παιδί στο σχολείο. Τέλος, απαραίτητη είναι και η ενεργός συμμετοχή των γονέων σε διαδικασίες αξιολόγησης και παρέμβασης, στην περίπτωση που το παιδί τους αντιμετωπίζει κάποια δυσκολία στο σχολείο.
Η αμοιβαία συνεργασία οικογένειας και σχολείου έχει βρεθεί να έχει σημαντικά οφέλη για όλους τους εμπλεκόμενους, και κυρίως για τα παιδιά. Οι μαθητές αποκτούν πιο θετική άποψη για τη μάθηση, παρουσιάζουν καλύτερη ακαδημαϊκή επίδοση και μεγαλύτερη συμμετοχή σε μαθησιακές δραστηριότητες, καθώς και ολοκληρώνουν συχνότερα την κατ’ οίκον εργασία τους. Μάλιστα, όσο πιο συστηματική είναι η συνεργασία γονέων και εκπαιδευτικών ήδη από το νηπιαγωγείο τόσο πιο καλή ακαδημαϊκή πορεία έχουν τα παιδιά μέχρι και την εφηβεία, όπου δεν κάνουν πολλές απουσίες από το σχολείο, δείχνουν δέσμευση να το ολοκληρώσουν και προσαρμόζονται κοινωνικά.
Εκτός από τα παιδιά, η συνεργασία με το σχολείο ευνοεί και τους ίδιους τους γονείς, οι οποίοι μαθαίνουν καλύτερα το παιδί τους, αποκτούν την αίσθηση ότι συμβάλλουν κι οι ίδιοι στην πρόοδο του παιδιού τους και αισθάνονται πιο αποτελεσματικοί ως γονείς. Επιπλέον, μαθαίνουν καλύτερα πώς λειτουργεί το εκπαιδευτικό σύστημα και αποκτούν δεξιότητες για το πώς να βοηθούν τα παιδιά τους στη μάθηση.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, αξίζει οι γονείς να έχουν καλή επικοινωνία και συνεργασία με το σχολείο του παιδιού τους, η οποία όσο νωρίτερα αρχίζει να χτίζεται τόσο πιο ισχυρή και διαχρονική βάση θα αποκτήσει, με αποτέλεσμα την ευημερία του ίδιου του παιδιού και την ισορροπία του μέσα στα συστήματα στα οποία συμμετέχει καθημερινά.
Ενδεικτικές πηγές
Cowan, R. J., Swearer, S. M., & Sheridan, S. M. (2004). Home-School Collaboration. In C. D. Spielberger (Ed.), Encyclopedia of Applied Psychology, volume 2 (pp. 201–208). Oxford: Elsevier/Academic Press.
Dowling, E, & Osborne, E. (2001). Η οικογένεια και το σχολείο. Αθήνα: Gutenberg.
National Association of School Psychologists (2012). Position statement - School–family partnering to enhance learning: essential elements and responsibilities, 1–6.
Yuen, L. H. (2011). Enhancing home–school collaboration through children's expression, European Early Childhood Education Research Journal, 19(1), 147-158.